తెలుగు సమాసాలు (Compound Words) అనేవి రెండు లేదా అంతకంటే ఎక్కువ పదాలు కలిసి ఒక పదంగా రూపొందినవి. తెలుగు భాషలో వివిధ రకాల సమాసాలు ఉన్నాయి. ఈ సమాసాలను నాలుగు ప్రధాన వర్గాలుగా విభజించవచ్చు:
- తత్పురుష సమాసం (Tatpurusha Samasa)
- ద్వంద్వ సమాసం (Dvanda Samasa)
- బహువ్రీహి సమాసం (Bahuvreehi Samasa)
- అవ్యయీభావ సమాసం (Avyayibhava Samasa)
ఇప్పుడు ప్రతి సమాసం యొక్క వివరణ మరియు ఉదాహరణలు చూద్దాం:
1. తత్పురుష సమాసం (Tatpurusha Samasa)
తత్పురుష సమాసం అనేది రెండు పదాలు కలిసి ఒక పదంగా మారినది, దీనిలో రెండవ పదం ముఖ్యమైనది. ముందున్న పదం రెండవ పదాన్ని వివరిస్తుంది.
ఉదాహరణలు:
- రాముని బాణం (రామబాణం) – రాముని బాణం
- విజయవాడ నగరం (విజయవాడ) – విజయవాడ నగరం
2. ద్వంద్వ సమాసం (Dvanda Samasa)
ద్వంద్వ సమాసం అనేది రెండు పదాలు కలిసి ఒక కొత్త పదాన్ని ఏర్పరుస్తాయి. ఈ సమాసం యొక్క రెండు పదాలు సమానంగా ముఖ్యమైనవి.
ఉదాహరణలు:
- ఆడ మగ (ఆడమగ) – ఆడవాళ్ళు మరియు మగవాళ్ళు
- రాత్రి పగలు (రాత్రిపగలు) – రాత్రి మరియు పగలు
3. బహువ్రీహి సమాసం (Bahuvreehi Samasa)
బహువ్రీహి సమాసం అనేది రెండు పదాలు కలిసి ఒక పదాన్ని ఏర్పరుస్తాయి, కానీ ఆ కొత్త పదం ఏదో ఇతర అర్థాన్ని సూచిస్తుంది.
ఉదాహరణలు:
- పద్మపాణి – చేతిలో పద్మం ఉన్నవాడు (లక్ష్మి దేవి)
- చతుర్ముఖ – నాలుగు ముఖాలు ఉన్నవాడు (బ్రహ్మ)
4. అవ్యయీభావ సమాసం (Avyayibhava Samasa)
అవ్యయీభావ సమాసం అనేది ఒక అవ్యయంతో మొదలై, మరొక పదంతో కలసి ఒక పదాన్ని రూపొందిస్తుంది.
ఉదాహరణలు:
- ఉపగ్రహం (ఉప + గ్రహం) – గ్రహం పక్కన ఉన్నదని అర్థం
- సర్వదేశీయ (సర్వ + దేశీయ) – అన్ని దేశాలకు సంబంధించినది
మరిన్ని ఉదాహరణలు:
- తత్పురుష సమాసం:
- గృహనిర్మాణం (గృహ + నిర్మాణం) – ఇల్లు కట్టడం
- రాజధాని (రాజ + ధాని) – రాజు నివసించే స్థలం
- ద్వంద్వ సమాసం:
- కష్టం సుఖం (కష్టం + సుఖం) – కష్టం మరియు సుఖం
- గురు శిష్యులు (గురు + శిష్యులు) – గురువులు మరియు శిష్యులు
- బహువ్రీహి సమాసం:
- రామభక్త (రామ + భక్త) – రాముడికి భక్తి ఉన్నవాడు
- పుష్పవంతి (పుష్ప + వంతి) – పువ్వులతో నిండినది
- అవ్యయీభావ సమాసం:
- అనంతరం (అనంత + రం) – తర్వాత
- పరాక్రామ (పరా + క్రామ) – అత్యంత ధైర్యం
ఈ సమాసాలు తెలుగు భాషలో పదాల సృష్టిలో చాలా ప్రాముఖ్యం కలిగి ఉన్నాయి, భాషను ధన్యవంతం చేస్తాయి.