తెలుగు పూర్వ సాహిత్య చరిత్ర

తెలుగు పూర్వ సాహిత్య చరిత్ర అనేది 11వ శతాబ్దం నుండి 17వ శతాబ్దం వరకు వ్యాపించబడి ఉంది. ఈ కాలంలో రచించిన సాహిత్యం తెలుగు భాషా ప్రకాశాన్ని, సాహిత్య కీర్తిని ప్రపంచానికి పరిచయం చేసింది. తెలుగు పూర్వ సాహిత్య చరిత్ర ముఖ్యంగా మూడు ప్రధాన పాఠాలలో విభజించబడుతుంది: మొదటి ఆంధ్ర మహాభారతము, ప్రబంధ సాహిత్యం, మరియు శతక సాహిత్యం.

1. ఆంధ్ర మహాభారతము (Andhra Mahabharatamu):

తెలుగు సాహిత్యం యొక్క ప్రారంభ దశలో, మహాభారతం అనువాదం చాలా ముఖ్యమైనది.

కవులు:

• నన్నయ భట్టారక (Nannaya Bhattaraka): నన్నయ భట్టారక మహాభారతం యొక్క ఆదిపర్వాన్ని, సవ్యసాచీపర్వాన్ని అనువదించారు.
• తిక్కన సోమనాథ (Tikkana): నన్నయ తరువాత తిక్కన భారతం అనువాదాన్ని కొనసాగించారు. ఆయన 15 పర్వాలను అనువదించారు.
• ఎర్రన (Errana): తిక్కన తరువాత ఎర్రన భరతం అనువాదాన్ని పూర్తి చేశారు. ఆయన అశ్వత్థాముని పర్వం మరియు ఇతర పర్వాలను అనువదించారు.

2. ప్రబంధ సాహిత్యం (Prabandha Sahityamu):

ప్రబంధ సాహిత్యం అనేది కవిత్వం, కథానికలు, మరియు కావ్యాలకు సంబంధించినది. ఈ కాలంలో అనేక ప్రబంధాలు రాయబడినాయి.

ప్రసిద్ధ కవులు మరియు రచనలు:

• శ్రీనాథ (Srinatha):
  • రచనలు: శృంగారనైషధం, భారావతం, పాండురంగ మహాత్మ్యం.
• పోతన (Pothana):
  • రచనలు: ఆంధ్ర మహాభాగవతము (Andhra Maha Bhagavatamu).
• అల్లసాని పెద్దన (Allasani Peddana):
  • రచనలు: మనుచరిత్రము (Manucharitramu).
• నందమూరి తిమ్మన్న (Nandamuri Timmanna):
  • రచనలు: పరిశిష్ట పురాణము (Parishishta Puranamu).

3. శతక సాహిత్యం (Shataka Sahityamu):

శతకాలు అనేవి వంద పద్యాలతో కూడిన కవితా సంపుటాలు. వీటిలో నీతికథలు, భక్తి భావాలు, సామాజిక అంశాలు ఉంటాయి.

ప్రసిద్ధ శతకాలు:

• సుమతీ శతకం (Sumati Shatakam): బద్దెన రచించిన ఈ శతకం నీతికథలు మరియు సామాజిక సందేశాలను ప్రతిపాదిస్తుంది.
• వేమన శతకాలు (Vemana Shatakalu): వేమన రచించిన ఈ శతకాలు ప్రజలకు ఆచార, నైతిక విలువలను బోధిస్తాయి.

ఇతర ప్రముఖ రచనలు మరియు రచయితలు:

• తాళ్ళపాక అన్నమయ్య (Tallapaka Annamayya): అనామయ్య సంకీర్తనలు, వేంకటేశ్వర స్వామి యొక్క భక్తి గీతాలు.
• ముద్దుపాళి (Muddhu Palani): రాధికా సాంత్వనం (Radhika Santvanam), శృంగార కవిత్వం.
• కూచిమాంబ (Kuchimamba): ధర్మసందేహము (Dharmasandehamu).

ముఖ్యాంశాలు:

1. ధార్మిక మరియు భక్తి రచనలు: ఈ కాలంలో ధార్మిక గ్రంథాలు, భక్తి గీతాలు, పురాణాల అనువాదాలు ప్రాముఖ్యత పొందాయి.
2. సామాజిక మరియు నైతిక విలువలు: శతకాలు మరియు కొన్ని ప్రబంధాలు సామాజిక మరియు నైతిక విలువలను బోధించేవి.
3. భాషా పరిమళం: తెలుగు భాషా పరిమళం ఈ కాలంలో విస్తరించింది. కవులు, రచయితలు భాషా సౌందర్యాన్ని, పాకాలను ప్రదర్శించారు.

సంక్షిప్తంగా:

తెలుగు పూర్వ సాహిత్యం అనేది సమృద్ధిగా ఉంది. ఈ కాలంలో రాసిన కవితలు, ప్రబంధాలు, శతకాలు తెలుగు భాషా మహిమను ప్రపంచానికి పరిచయం చేశాయి. ఈ సాహిత్యం ద్వారా తెలుగు సాహిత్యం మహానిఖరంగా, చరిత్రాత్మకంగా నిలిచింది.